ASEAN và New Zealand (Niu Di-lân) khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ đóng góp duy trì và bảo đảm hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới vốn tiềm ẩn những nguy cơ gây bất ổn và có những diễn biến phức tạp, đáng quan ngại.

Ngày 23-3-2021, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam, đã cùng các Trưởng SOM các nước ASEAN và New Zealand tham dự Đối thoại ASEAN - New Zealand lần thứ 28 theo hình thức trực tuyến.

Phát biểu tại Đối thoại, Trưởng SOM New Zealand Alison Mann khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, cam kết tiếp tục là đối tác tích cực của ASEAN trong các khuôn khổ và tiến trình đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì tại khu vực, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và triển khai liên kết khu vực và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Niu Di-lân khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực ứng phó hiệu quả dịch Covid-19 và thúc đẩy phục hồi bền vững; thông báo đang tích cực triển khai các cam kết được Thủ tướng New Zealand công bố dịp Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ đối thoại hai bên tháng 11-2020, bao gồm tài trợ 1 triệu đô la cho Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 và 23,5 triệu đô la hỗ trợ ASEAN ứng phó và giải quyết các tác động của dịch bệnh.

Các nước ASEAN hoan nghênh những kết quả tích cực đạt được trong quan hệ đối thoại và hợp tác với New Zealand thời gian qua, đánh giá cao việc New Zealand tích cực tham gia và ủng hộ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, hợp tác duy trì ổn định, phát triển thịnh vượng ở khu vực, ứng phó hiệu quả với các thách thức nổi lên.

Hai bên nhất trí phối hợp chặt chẽ thúc đẩy triển khai Tuyên bố Tầm nhìn chung ASEAN - New Zealand được các Lãnh đạo thông qua tại Hội nghị Cấp cao kỷ niệm cuối năm 2020 nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược hai bên. Với Kế hoạch hành động giai đoạn mới 2021-2025, ASEAN và Niu Di-lân nhấn mạnh cần tập trung nguồn lực, thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực ưu tiên như hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, giáo dục, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, hợp tác phát triển tiểu vùng và thu hẹp khoảng cách phát triển. Hai bên khẳng định tiếp tục phối hợp các nỗ lực ủng hộ hệ thống thương mại đa phương quốc tế rộng mở, công bằng và dựa trên luật lệ và đẩy mạnh liên kết khu vực thông qua nâng cấp Hiệp định Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN - Australia - New Zealand (AANZFTA) và thúc đẩy Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) sớm có hiệu lực.

Là đối tác vì Hoà bình, Thịnh vượng, Người dân và Hành tinh, ASEAN và New Zealand khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ đóng góp duy trì và bảo đảm hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới vốn tiềm ẩn những nguy cơ gây bất ổn và có những diễn biến phức tạp, đáng quan ngại. New Zealand nhấn mạnh ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN, ủng hộ ASEAN phát huy vai trò thúc đẩy đối thoại và xây dựng lòng tin, đảm bảo thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các Bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng một Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Các nước cũng trao đổi về những diễn biến gần đây tại Myanmar, kêu gọi nỗ lực kiềm chế, giảm căng thẳng, bạo lực, bảo đảm an toàn cho người dân, sẵn sàng hỗ trợ Mi-an-ma tăng cường đối thoại, tìm ra giải pháp bền vững để ổn định tình hình, duy trì tiến trình dân chủ.

Thay mặt các nước ASEAN phát biểu về hợp tác biển, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định tầm quan trọng của hợp tác biển đối với môi trường an ninh và phát triển kinh tế của các nước cũng như đời sống của người dân trong khu vực, đồng thời nhấn mạnh, là các quốc gia nằm ở khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương nơi có những tuyến hàng hải quan trọng và đang phải đối mặt với nhiều thách thức, ASEAN và New Zealand cần tăng cường phối hợp chặt chẽ trong các khuôn khổ EAS, ARF, ADMM+ và EAMF nhằm thúc đẩy đối thoại và hợp tác, xây dựng lòng tin, tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982, và ủng hộ các nỗ lực xây dựng và đề cao các chuẩn mực ứng xử như Tuyên bố DOC và Bộ Quy tắc COC, tăng cường hợp tác biển bền vững và phối hợp củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ chế, khuôn khổ hợp tác biển tại khu vực.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cũng chia sẻ ý kiến đánh giá của các nước, đồng thời nhấn mạnh trong bối cảnh tình hình phức tạp, khó lường hiện nay trong khu vực và trên thế giới, các nước cần tăng cường đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, bảo đảm một môi trường hoà bình, an ninh, ổn định, tạo thuận lợi cho phục hồi và tăng trưởng bền vững.

Mạnh Hùng