VBĐVN.vn - Mặc dù tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài đã giảm đáng kể, nhưng vẫn còn một bộ phận ngư dân cố tình vi phạm khiến cho những nỗ lực trong việc gỡ “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) gặp nhiều khó khăn. Thời gian qua, Ban chỉ đạo Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU đã khẩn trương thực hiện nghiêm túc, tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát phát hiện các hành vi vi phạm của ngư dân để tuyên truyền và xử phạt nghiêm.

Theo Ban chỉ đạo (BCĐ) của Bộ Quốc phòng về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), trong tháng 7 năm 2021, các nước khác trong khu vực tăng cường tuần tra, kiểm soát vùng biển và khu vực biển chồng lấn nhằm bảo vệ chủ quyền, bảo vệ tài nguyên biển: trong đó lực lượng chức năng Malaysia tăng cường hoạt động giáp khu vực, tuần tra trinh sát, thực thi pháp luật ở khu vực; lực lượng chức năng ở Indonesia giảm tần xuất hoạt động khu vực giáp ranh đường phân định thềm lục địa Việt Nam - Indonesia.

Các lực lượng chức năng đã đẩy mạnh công tác kiểm tra phát hiện các hành vi vi phạm của ngư dân để tuyên truyền và xử phạt nghiêm. Đồng thời, tăng cường các hoạt động trao đổi thông tin giữa các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ trên biển để kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm của ngư dân cũng như kịp thời bảo vệ những ngư dân làm ăn chính đáng trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. Các đơn vị đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thủy sản các tỉnh tuyến biển tuyên truyền khai thác hải sản đúng pháp luật và không vi phạm khai thác IUU bằng nhiều hình thức khác nhau như, phát tờ rơi tặng ảnh Bác và phát lá cờ Tổ quốc cho ngư dân.

Điển hình là Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình đã phát tờ rơi, ảnh Bác Hồ, lá cờ Tổ Quốc cho 816 lượt tàu cá vươn khơi bám biển. Quá trình tuyên truyền, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã yêu cầu 100% thuyền trưởng ký cam kết không khai thác hải sản trái phép tại vùng biển nước ngoài. Ngoài ra, các lực lượng tuyên truyền tàu cá đang hoạt động trện biển là 4.063 lượt/chiếc; Bộ tư lệnh Cảnh sát biển, phối hợp các báo đài Trung ương, địa phương đưa các tin, bài trên các Truyền hình VTV1, VTV24, VOV1, Quốc phòng Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Hải Phòng, Quảng Trị, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang; các Báo Quân đội nhân dân, Người lao động, Tin Tức,… với các nội dung tuyên truyền về Luật thủy sản 2017, các quy định về chống khai thác IUU, phổ biến cho tất cả các chủ tàu cá, các thuyền trưởng nắm rõ phạm vi vùng biển Việt Nam, kể cả các vùng biển chồng lấn chưa phân định được; các nội dung có liên quan để các chủ tàu cá, thuyền trưởng nắm bắt về chủ trương chính sách của nhà nước Việt Nam.

Tuy nhiên, tình hình dịch CoVid-19 đã ảnh hưởng lớn đến kế hoạch hoạt động phòng chống IUU của các lực lượng thuộc Bộ Quốc phòng. Tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU, nhất là vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép vẫn xẩy ra. Theo số liệu đã được xác minh, số vụ ngư dân bị nước ngoài kiểm soát, bắt giữ, xử lý trong tháng 7 năm 2021 giảm so với tháng 6 năm 2021, nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp, do ý thức chấp hành của một số ngư dân còn chưa cao.

Đã tổ chức được gần 900 đợt tuần tra, kiểm soát nắm chắc tình hình bảo vệ chủ quyền và tổ chức tuyên truyền xua đuổi 160 lượt/chiếc tàu cá nước ngoài vi phạm chủ quyền khai thác thủy sản trái phép. Đồng thời, bảo vệ an toàn cho ngư dân khai thác hải sản, tạo chỗ dựa và niềm tin cho ngư dân bám biển lao động, sản xuất phát triển kinh tế và tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Các lực lượng tổ chức hơn 3.000 lượt cán bộ chiến sĩ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát các tàu cá, trong đó làm thủ tục xuất, nhập bến cho gần 50.000 lượt tàu cá; kiểm tra, kiểm soát hơn 5.188 lượt tàu cá hoạt động trên biển, đã phát hiện lập biên bản vi phạm, xử lý và tham mưu cho địa phương xứ lý 110 vụ/144 đối tượng/5.962.550.000 đồng về hành vi vi phạm: Đưa tàu cá khai thác trái phép vùng biển nước ngoài, không có văn bằng chứng chỉ theo quy định, không duy trì hoạt động của thiết bị giám sát hành trình khi hoạt động trên biển; không ghi đầy đủ nhật ký khai thác thủy sản và tịch thu 06 bộ kích điện. Điển hình, Bộ đội Biên phòng tỉnh Bến Tre tham mưu UBND tỉnh xử phạt vi phạm hành chính 01 vụ/02 chủ tàu cá bị Malaysia bắt giữ với số tiền là 1,6 tỷ đồng; Bộ đội Biên phòng tỉnh Kiên Giang tham mưu UBND tỉnh xử phạt 02 vụ/03 chủ tàu cá với số tiền là 2,404 tỷ đồng về hành vi không có giấy phép khai thác, không lắp thiết bị VMS và không duy trì hoạt động thiết bị VMS.

Ngoài ra, các lực lượng đã ngăn chặn 2 tàu cá Việt Nam xâm phạm Nam đường phân định thềm lục địa Việt Nam - Indonesia 12 hải lý khai thác hải sản trái phép, sau khi hoàn chỉnh hồ sơ vi phạm, địa phương sẽ xử lý theo quy định của pháp luật về các hành vi vi phạm: Biển kiểm soát giả; khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; không bật giám sát hành trình; không ghi nhật ký khai thác; không có sổ danh bạ thuyền viên,..

Nhìn chung, các lực lượng đã triển khai nghiêm các biện pháp về chống khai thác IUU và phối hợp với các ngành, lực lượng chức năng tham mưu cho chính quyền địa phương tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân nâng cao nhận thức về các quy định IUU. Mặc dù được tuyên truyền, cảnh báo nhưng vì lợi ích kinh tế một số ngư dân đã trốn tránh lực lượng chức năng như, vô hiệu hóa thiết bị VMS, sử dụng biểm kiểm soát giả, lợi dụng thời tiết xấu,… để đưa tàu cá xâm phạm sâu vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép.

Vì vậy, phương hướng công tác trong tháng 8 năm 2021 của Ban chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU là sẽ phối hợp với các lực lượng và các tỉnh, thành phố ven biển mở đợt cao điểm tăng cường các hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các cảng, bến cá, các khu vực biển chồng lấn chưa được phân định giữa Việt Nam và các nước khác, kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi về khai thác IUU, trọng tâm là tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép.

Văn Đoàn (theo Tổng cục Thủy sản)