VBĐVN.vn - Xuôi ngược trên biển với ngư dân, tôi thường nghe thuyền trưởng nói bí quyết để tàu thu hoạch nhiều cá, đó chính là sử dụng nguồn sáng phát ra từ những ngọn đèn pha cực mạnh, đèn càng sáng thì cá càng tới gần tàu.

Thuyền trưởng Nguyễn Luân lái tàu từ cửa biển Sa Kỳ, tỉnh Quảng Ngãi tiến ra biển và quyết định đi dọc bờ ra tới cửa biển Kỳ Hà, tỉnh Quảng Nam. Anh cho biết: “Đêm nay, nhà báo sẽ chứng kiến ngoài biển lung linh như trong thành phố, bởi nguồn sáng phát ra từ tàu cá”. Trong khoảng 15 năm trở lại đây, ngư dân đánh bắt trên biển đua nhau lắp đèn cao áp Metal. Giá thành và chi phí lắp đặt mỗi bóng đèn này khá đắt đỏ, với 1,5 triệu đồng/ bóng, kèm tụ kích điện 40uF.

Đi dọc các làng chài ven biển, ngồi trò chuyện với các lão ngư đã bước sang tuổi 90, tôi nghe họ kể những câu chuyện về đèn biển trên tàu cá. Ông Bùi An, sinh năm 1931, quê ở làng biển Nam Ô, phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng, nhắc đến chuyện ngư dân dùng đèn pha 1.000W trên tàu bây giờ, rồi hoài niệm lại nghề đánh cá cơm đã có từ thời ông bà, cho đến đời cha của ông đã trải qua hàng trăm năm. So sánh nghề lưới cá cơm thời đó với bây giờ, có một điểm giống nhau, đó là ngư dân phải sử dụng ánh sáng thì mới thu hút được luồng cá.

Ông An kể, thời còn trẻ, cứ mỗi buổi chiều, các bà vợ gánh gạo ra thuyền chèo phải vác theo hàng chục bó đuốc sậy. Cây sậy được hái trên đèo Hải Vân và bó thành từng bó chặt, mỗi bó đuốc sậy cao quá đầu người. Đuốc sậy mang ra thuyền đã bắt đầu ngập khói. Khi ra biển, đuốc sậy sẽ được đốt lên để tạo nguồn sáng thu hút cá. Những thanh niên vạm vỡ chèo thuyền khép mặt lưới để vây cá cơm. Tiếng hò dô kéo lưới, tiếng hô hét người dắt đuốc phải bơi vào giữa vòng lưới để cá cơm bơi theo, lọt vào giữa vòng vây.

Khác với dùng đuốc sậy làm ánh sáng để “gọi” cá về, ông Huỳnh Lụa, một ngư dân ở xã Nghĩa An, thành phố Quảng Ngãi nhớ lại, thời trước, ở quê ông, mỗi chiếc thuyền nhỏ thường treo 5 chiếc đèn măng xông. Ánh sáng từ đèn măng xông thời đó không sáng bằng đèn pha trên tàu cá hiện đại bây giờ, nhưng nhờ nguồn ánh sáng này dẫn dắt đàn cá nên khi quây lưới, cá vào dày đặc.

Những lần tôi đồng hành với ngư dân trên tàu cá xuôi ngược trên biển cả, mỗi khi bữa cơm sáng được dọn ra, đấy là lúc không gian trên tàu mới thực sự bình yên trở lại, chỉ còn nghe hơi thở của biển là tiếng gió, tiếng sóng vỗ vào mạn tàu. Ban đêm, tàu lưới rút thường neo cố định tại một điểm, sau đó bật đèn để thu hút cá. Máy phát điện công suất lớn ì ầm như nhà máy điện nổi giữa đại dương.

Tàu cá QNa 91327 TS ở cửa biển Kỳ Hà, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam cũng là một trong những chiếc tàu có “nhà máy điện nổi” khá lớn. Do chiếc tàu dài trên 26 mét, vì vậy, để thắp sáng toàn bộ hệ thống đèn trên nóc tàu, con tàu này phải vận hành một động cơ hiệu Hino để kéo một bình dinamo phát điện. “Nếu ánh sáng yếu, tàu cá khác họ phát sáng mạnh hơn thì cá chạy hết sang đó” - các ngư dân giải nghĩa về tầm quan trọng của ánh sáng trên con tàu.

Anh Thủy, một thợ sửa máy điện tàu tại cửa biển Sa Kỳ, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trước đây, tàu biển thường chạy 1 bình phát điện dinamo loại nhỏ, nhưng hiện nay, tàu cá phải lắp loại dinamo 3 pha 380 v để kéo giàn đèn trên nóc tàu vài chục đến hàng trăm chiếc, công suất mỗi bóng đèn Metal lên đến 1.000W.

Theo anh Thủy, do sử dụng nguồn ánh sáng cực lớn, vì vậy, những tàu cá có thân vỏ lớn, chủ tàu phải lắp 1 lúc 3 máy phát điện, bao gồm 1 máy chính để chạy đèn pha, 1 máy chạy hệ thống điện phụ ở các buồng tàu, trục bơm và 1 máy điện dự phòng. Máy phụ trở thành thần hộ mệnh, bởi vì tàu cá dù hoạt động bình thường, nhưng máy phát điện chính bị sự cố thì chuyến biển thất bại.

Các ngư dân cho biết, bà con từng ngày phải tính toán việc nâng cấp ánh sáng cho tàu cá, không chỉ giúp họ đánh bắt thành công, mà còn để thường xuyên bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền biển, đảo quê hương.

Theo bienphong.com.vn