Ngâu làm trời xịu xuống, đất dềnh lên, khói bếp rạ xanh mờ, nặng trĩu, quẩn quanh, nồng nàn mùi muối vừng thơm trong cối giã, mùi cá bồi trấu đun lại cho keo nước. Lũ cháu quẩn chân bà chờ nắm cơm nguội dần sau lần lá chuối tươi héo xìu. Cơm nắm chấm muối vừng bà phần ngay trong lòng cối. Vị ngọt thơm ấy cứ đến mùa Ngâu lại men theo dấu khói tìm về.

Em giật mình trong đêm không ngủ, nghe trong lòng đêm thăm thẳm tiếng rì rầm. Không phải cái rì rầm đơn điệu của giàn máy lạnh củ rủ đứng ngoài hiên mà là cái trầm hiền nhưng đủ nặng kéo trời nghiêng trĩu xuống, nghe thân thương như kí ức gọi mình. Nằm yên không được phải mở cửa bước ra hiên để giật mình thấy mình đang trôi giữa mênh mông, trắng xóa một màu mưa. Mây sũng nước oằn trĩu xuống. Tưởng rằng nếu cao thêm một tí là với tay chạm được tới trời.

À ra thế! Anh biết không? Tháng Tám đã rút chân từ mặt đường rần rật nóng sang trảng cỏ xanh ngằn ngặt giáp đồng. Miền Bắc bắt đầu mùa Ngâu dẫu có muộn hơn thường lệ.

“Mùa Ngâu của bước thời gian nghìn năm trước.

Mùa Ngâu của riêng chúng mình những ngày xưa.”

Làng mình trũng, tiếp nối to nhỏ ao gò. Ngâu về nước đầy dần lên, mấp mé bậc trên cùng cầu ao đá. Cả một lũ lít nhít quen quanh quẩn bụi bờ được dịp lên theo. Lũ sặt sọi đuôi cờ. Lũ đòng đong bụng ỏng. Lũ gọng vó nghều ngào. Lũ rồng rồng cuồn theo đàn như sóng và cả lũ ốc nhồi óng ả bám vào thân mai nước hay lững lờ bơi. Nhưng ngày ấy anh em mình ghét ốc nhồi nhớt miệng, không thèm bắt mà chỉ chờ ngày mưa, bố được nghỉ làm, kèo nhèo đòi món chuối xanh om. Móng giò ninh nhừ, chuối xanh đúng mùa nấu bở mềm, sánh quyện vào nhau, lựt sựt vài lát vỏ, thơm ngậy lên mùi tía tô, lá lốt điểm vài sợi mùi tàu. Món chuối xanh om chỉ có mùa Ngâu mới mướt mềm đến thế.

Ngâu làm trời xịu xuống, đất dềnh lên, khói bếp rạ xanh mờ, nặng trĩu, quẩn quanh, nồng nàn mùi muối vừng thơm trong cối giã, mùi cá bồi trấu đun lại cho keo nước. Lũ cháu quẩn chân bà chờ nắm cơm nguội dần sau lần lá chuối tươi héo xìu. Cơm nắm chấm muối vừng bà phần ngay trong lòng cối. Vị ngọt thơm ấy cứ đến mùa Ngâu lại men theo dấu khói tìm về.

Ơi những mùa Ngâu xưa, giữa ruộng bãi mênh mông nước rong chơi thỏa thích. Nước từ sân men vườn ra ao nhỏ, lấn qua gò, lút bãi nhập vào sông. Bao dung và phóng khoáng, sông đưa nước ao vườn theo sóng phiêu du để rồi mùa Ngâu sau lại nhờ mưa rơi về chốn cũ, tìm lại góc vườn xanh sẫm bóng lá có bậc cầu ao đá ngày xưa.

Những lá thư tháng Bảy anh gửi về cho em bao giờ cũng hỏi Ngâu đã về chưa. Rồi tiếc rẻ bảo rằng những mùa Ngâu ngày ấy chỉ còn trong kí ức. Bởi ruộng bãi không còn, ao gò xưa đầy cơi lên nhà cửa. Ngâu cũng đỏng đảnh trái chiều. Có khi bắc cầu chờ mà tháng Bảy vẫn hừng hực nắng, sang tháng Tám mới sầm sập quay về. Ngâu như bão. Chỉ nửa tiếng thôi mà nước đã dềnh lên, không có lối đi đành ngơ ngác đổ ra đường. Lại tìm thấy kênh mương, sông hồ xưa trên đường phố. Dòng xe chết máy lầm lũi nhích. Ướt sũng tất cả. Ướt quần áo, ướt nụ cười và ướt cả nỗi nhớ mùa xưa. Anh còn nói em biết không, đảo bây giờ cũng đang mùa mưa, bọn anh đứng gác, nhìn mưa trên biển, kể cho nhau nghe về nỗi nhớ mùa Ngâu đất liền và cả nỗi mong chờ mùa đến.

Đêm nay Ngâu về rồi anh ạ. Vẫn là mùa Ngâu của bước thời gian nghìn năm trước và mùa Ngâu của riêng chúng mình những ngày xưa. Em biết, sáng mai khi gọi cho anh báo tin này, anh của em sẽ cười và bảo: “Ngâu cũng đang về trên đảo. Em biết không, khi Ngưu Lang vẫn còn tìm Chức Nữ, khi bầu trời còn tìm mặt đất, khi người còn muốn tìm gặp người thì mùa Ngâu dẫu muộn cũng vẫn sẽ về!”.