VBĐVN.vn - Từ Hà Nội, chúng tôi vượt quãng đường khoảng 200km để tới đền Cửa Ông ở phía Đông Bắc TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đường đi thuận lợi, xe chạy êm ru. Lối dẫn vào đền men theo cửa biển phóng tầm mắt ra xa là ào ạt sóng vỗ.

Gió thổi lồng lộng, nắng tỏa lung linh, biển khơi lấp lánh. Đứng dưới khoảng sân rộng, tôi ngước lên phía núi cao đã thấy tầng tầng bậc đá, mái ngói vút cong, cờ xí phấp phới, trời mây lồng lộng.

Địa thế nơi đây có sự giao thoa giữa núi non, rừng, biển tạo nên cảnh sắc tuyệt đẹp ở vùng Đông Bắc Tổ quốc. Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông tọa lạc trên một quả đồi hướng ra bờ vịnh Bái Tử Long. Đền Hạ nằm ở phía dưới, thờ Mẫu. Đền Trung thờ tướng quân Hoàng Cần. Đền Thượng thờ Trần Quốc Tảng, gia thất Trần Hưng Đạo và các cận thần của ông.

Đền Cửa Ông gắn với sử tích về Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng. Theo truyền thuyết dân gian, có lần tại biển Cửa Suốt tự nhiên trời mưa to gió lớn, sấm sét nổi lên ầm ầm. Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng đang đi tuần trên biển thấy có phiến đá to nổi lên liền ngồi lên đó.

Sóng nổi cuồn cuộn, mực nước dâng cao nhưng phiến đá vẫn nhô trên mặt nước, chở che ông, đè đầu những ngọn sóng lớn. Khi mưa gió lặng yên, dân chúng không thấy ông đâu, bên trên phiến đá chỉ có một cái mũ, liền rước về thờ, lập miếu và tâu lên triều đình. Đó là ngày 16-8-1311, được xem là ngày hóa của ông.

Nhà vua sắc phong ông là Thượng Đẳng Phúc Thần. Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng là vị chủ thần ở đền Cửa Ông. Bên trong đền có tượng ông và đôi câu đối ngợi ca công đức: Giúp chiến thắng Bạch Đằng, tướng giỏi uy danh lừng đất Bắc/ Để dấu thiêng Đông Hải, anh hùng tâm sự gửi trời Nam. Phối thờ trong đền Cửa Ông có đủ hệ thống Trần triều không nơi nào có được. Hiện nay, đền Cửa Ông lưu giữ 34 pho tượng lớn, nhỏ được chạm trổ công phu với tư thế ngồi trong ngai, khám, long đình mang giá trị nghệ thuật cao.

Cùng với những giá trị lịch sử, đền Cửa Ông còn mang giá trị về nghệ thuật, kiến trúc, văn hóa đặc sắc và trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn thu hút rất đông du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, chiêm bái.

Ông Phạm Thành Trung, Trưởng ban quản lý Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông cho biết: “Những năm qua, nhờ sự quan tâm của tỉnh Quảng Ninh, sự chung tay của các đơn vị, tổ chức, cá nhân, đền Cửa Ông được tôn tạo, mở rộng không gian. Nơi đây cũng là địa điểm thực hiện tốt công tác quản lý với mô hình “4 không” được duy trì từ nhiều năm nay: Không mất vệ sinh môi trường; không mất an ninh trật tự, bảo đảm giá cả các dịch vụ xung quanh; không ăn xin và không chèo kéo khách”.

Lễ hội đền Cửa Ông đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Hằng năm, xuân thu nhị kỳ, nhân dân nô nức về chiêm bái cảnh đền, thắp nén tâm nhang tưởng nhớ tiền nhân có công với đất nước, cầu mong quốc thái dân an, đời đời no ấm.

Bài và ảnh: ĐĂNG KHOA