Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Hải quân nhân dân (HQND) Việt Nam phát huy truyền thống vẻ vang, làm nòng cốt bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân chủng thường xuyên nắm chắc tình hình trên các vùng biển trọng điểm; kịp thời tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng xử lý thắng lợi các tình huống, không để bị động bất ngờ, bảo vệ được chủ quyền và các mục tiêu chiến lược, các hoạt động kinh tế biển, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên biển để phát triển đất nước.

Những năm gần đây, thực hiện chủ trương tiến thẳng lên hiện đại theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI, XII của Đảng, HQND Việt Nam đẩy mạnh phát triển lực lượng, hình thành 5 vùng trải dọc chiều dài đất nước, với 5 binh chủng: Tàu mặt nước, tàu ngầm, không quân hải quân, pháo binh-tên lửa bờ, hải quân đánh bộ và đặc công hải quân. Nhiều vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) hiện đại được bổ sung, đưa vào khai thác hiệu quả, tạo đột phá về chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu toàn quân chủng.

Thời gian tới, để hoàn thành trọng trách được giao trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và Biển Đông có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, QCHQ phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, triển khai đồng bộ các giải pháp, xây dựng quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, trong đó tập trung giải quyết tốt 3 yếu tố cốt lõi: Con người; tổ chức, biên chế và VKTBKT.

Trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên quan tâm xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, gắn xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện với xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, bảo đảm quân chủng luôn là lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Các tổ chức đảng quán triệt, triển khai thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì; tôn vinh, đề cao vai trò của sĩ quan, QNCN trong làm chủ khai thác, sử dụng VKTBKT. Trước mắt, tập trung chỉ đạo, tổ chức thành công đại hội đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ, sự lớn mạnh của HQND Việt Nam sau 65 năm vững bước dưới lá cờ vinh quang của Đảng.

Để đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới, HQND Việt Nam tiếp tục chủ động tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng, phát triển lực lượng hải quân, gắn với xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển. Trong đó, lực lượng phải “tinh, gọn, mạnh, cơ động, linh hoạt”, cân đối, đồng bộ. Thế trận phải vững chắc, có chiều sâu, liên hoàn bờ-biển-đảo, chuyển hóa linh hoạt. VKTBKT cần được hiện đại hóa theo đúng lộ trình, nhất là tăng cường các trang bị trinh sát, nắm tình hình trên biển. Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị nghiên cứu đổi mới phương thức, nâng cao năng lực bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho các lực lượng; quan tâm xây dựng lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ biển vững mạnh; tạo điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển, hình thành thế trận quốc phòng toàn dân, “thế trận lòng dân” trên biển vững chắc và rộng khắp.

Toàn quân chủng phải đặc biệt quan tâm đến công tác huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó, các cơ quan, đơn vị quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết 765 của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết 1050 của Đảng ủy quân chủng về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo. Cán bộ, chiến sĩ phải được huấn luyện “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, “sát phương án, đối tượng tác chiến, chiến trường, tổ chức, biên chế và VKTBKT”, đột phá vào huấn luyện “cơ bản, làm chủ, chuyên sâu trong khai thác, sử dụng VKTBKT và bảo đảm an toàn”, tập trung “huấn luyện nhiều, kỷ luật nghiêm, bảo đảm kỹ thuật tốt”. Các cấp, ngành cần nâng cao chất lượng các cuộc diễn tập để rèn luyện bản lĩnh, nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật cho bộ đội, trình độ tổ chức, chỉ huy cho đội ngũ cán bộ. Các học viện, nhà trường đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo cán bộ giỏi nghệ thuật tác chiến, hiểu biết sâu kỹ thuật, kỹ năng làm việc nhóm, có sức khỏe và ngoại ngữ tốt, làm việc được trong môi trường quốc tế; đào tạo quân nhân chuyên nghiệp giữ vai trò “xương sống”, chuyên sâu, chuyên nghiệp trong khai thác VKTBKT Hải quân.

Từ tinh thần tự lực, tự cường, dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự giúp đỡ của bè bạn quốc tế, từ hai thủy đội đầu tiên, HQND Việt Nam đã phát triển thành một quân chủng chính quy, hiện đại. Thời gian tới, quân chủng tích cực, chủ động triển khai các hoạt động đối ngoại với quân đội và hải quân các nước, nhằm xây dựng lòng tin, giảm căng thẳng, đối đầu, tạo môi trường quốc tế thuận lợi, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, xây dựng vùng biển hòa bình, ổn định; mở rộng, thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác với đối tác đi vào chiều sâu, thực chất, tạo thêm nguồn lực xây dựng quân chủng chính quy, hiện đại, thu hẹp trình độ phát triển với hải quân các nước tiên tiến. Đặc biệt, năm 2020, HQND Việt Nam là chủ nhà nhiều sự kiện đối ngoại mang tầm khu vực và quốc tế: Hội nghị Tư lệnh Hải quân các nước ASEAN lần thứ 14; duyệt binh hàng hải quốc tế; diễn tập đa phương hải quân ASEAN lần thứ 2; hội thảo các vấn đề trên biển. Vì vậy, quân chủng phải nỗ lực để tổ chức thành công, qua đó khẳng định vai trò, vị thế, uy tín, sức mạnh của mình, làm sâu sắc thêm mối quan hệ với các nước, tạo điểm nhấn trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN, củng cố niềm tin của nhân dân ta vào sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Trải qua 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, HQND Việt Nam vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: 2 danh hiệu Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, 2 Huân chương Sao Vàng, 2 Huân chương Hồ Chí Minh, 2 Huân chương Độc lập, 3 Huân chương Quân công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, Huân chương Lao động, cùng nhiều phần thưởng cao quý.