Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng cảnh quan môi trường chính quy, sáng, xanh, sạch, đẹp đối với nhiệm vụ xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện tuổi trẻ Đoàn Trường Sa đã xây dựng mô hình “Vì Trường Sa xanh”. Mô hình “Vì Trường Sa xanh” được thành lập và đi vào hoạt động từ tháng 6-2015, với tên gọi ban đầu là “Đảo thanh niên”. Tháng 12-2017, sau khi cơn bão Tembin đổ bộ vào huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa làm cho đất và nước trên các đảo bị nhiễm mặn, cây xanh bị đổ gãy, vườn rau và các công trình thanh niên trên các đảo bị hư hỏng, thiệt hại lớn. Để sớm khôi phục lại màu xanh cho huyện đảo, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên đảo, mô hình được đổi tên thành “Vì Trường Sa xanh”.

Trung úy Phạm Xuân Trường, Phó Bí thư đoàn cơ sở Đoàn Trường Sa cho biết: “Mô hình “Vì Trường Sa xanh” có mục đích trồng và chăm sóc cây xanh, cải tạo tự nhiên, che chắn sóng, gió, khắc phục điều kiện khí hậu khắc nghiệt đang tác động từng ngày, từng giờ tới hoạt động của quân và dân trên quần đảo. Thông qua hoạt động của mô hình để giáo dục, xây dựng ý chí quyết tâm cho các lực lượng trên đảo thêm yêu mến, gắn bó với đảo, coi đảo là nhà, biển cả là quê hương”.

Trên huyện đảo Trường Sa thổ nhưỡng chủ yếu là cát, san hô và đất (mang từ đất liền ra), vì vậy khả năng giữ nước rất hạn chế. Những ngày sóng to, gió lớn hơi nước mặn tràn qua đảo, phủ khắp lá và thân cây, làm cây chậm phát triển, thậm chí làm chết cây. Mùa khô thiếu nước, mùa mưa bão biển quật gãy cây xanh. Vì vậy để có một cây xanh tươi tốt, tỏa bóng mát trên các đảo ở Trường Sa không phải là một việc làm dễ thực hiện.
Để thực hiện mô hình, Đoàn cơ sở đã xây dựng kế hoạch dài hạn với mục tiêu, chỉ tiêu, yêu cầu cụ thể, phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của từng đảo. Các đảo nổi đã xây dựng những vườn ươm cây giống để trồng tại đảo và chuyển giao để trồng tại các đảo khác. Mỗi cán bộ, chiến sĩ hết nghĩa vụ trở về đất liền đều chủ động chiết, trồng tặng đảo từ 1 đến 2 cây xanh và chăm sóc cây phát triển tốt. Đoàn cơ sở khuyến khích, động viên cán bộ, chiến sĩ khi ra đảo công tác mang theo hạt giống các loại hoa và cây cảnh để ươm. Bên cạnh việc phát huy nội lực, mô hình của đơn vị cũng nhận được sự chung tay, ủng hộ của các tổ chức, cá nhân và các đoàn công tác khi ra thăm đảo, mang theo cây xanh để trồng lưu niệm.

Trung tá Nguyễn Quốc Tuấn, Chính trị viên phó đảo Song Tử Tây chia sẻ: “Thứ Bảy hàng tuần chúng tôi tổ chức cho đoàn thanh niên chăm sóc cây xanh. Xây dựng cảnh quan môi trường đảo xanh, sạch, đẹp là tiêu chí quan trọng của đơn vị. Đảo được phủ xanh vừa làm giảm đi sự khắc nghiệt của thời tiết, vừa giúp cán bộ, chiến sĩ có cảm giác gần gũi như ở nơi quê nhà”.

Việc trồng và chăm sóc cây xanh được các cán bộ, chiến sĩ vận dụng rất sáng tạo, linh hoạt. Các đảo tổ chức quy hoạch khu vực đất trồng cây phù hợp khuôn viên của đơn vị. Vào mùa mưa, tranh thủ đất còn mềm, tổ chức cho đoàn viên, thanh niên đào hố sẵn, sau đó ủ phân xanh và phủ độn, làm tơi xốp đất bằng các loại cỏ rác, khi cây giống ra rễ, thời tiết phù hợp đơn vị sẽ tổ chức trồng. Khi cây mới trồng, đoàn viên thanh niên tổ chức che chắn gió, sóng không để hơi muối mặn xâm nhập vào cây. Nguồn nước để tưới cây được cán bộ chiến sĩ tận dụng từ nước mưa và nước ngọt đã qua sử dụng.

Số lượng cây xanh được các đơn vị quản lý chặt chẽ, đánh số theo thứ tự theo từng loại để tiện trong công tác quản lý, chăm sóc và bàn giao. Chỉ huy đơn vị giao nhiệm vụ cho chi đoàn, phân đoàn và đến mỗi đoàn viên quản lý từng khu vực cây cụ thể. Hàng năm, đơn vị tổ chức tổng kết để đánh giá, rút kinh nghiệm và đề ra biện pháp thực hiện; kết quả phát triển của cây xanh cũng là tiêu chí để đánh giá chất lượng hoàn thành nhiệm vụ và bình xét thi đua, khen thưởng. Quân nhân ra đảo công tác, ngoài việc nhận bàn giao các nội dung, nhiệm vụ chuyên môn, còn nhận bàn giao khu vực cây xanh của đơn vị và bản thân được đảm nhiệm.

Giờ đây, trên các đảo thuộc huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa không chỉ được phủ một màu xanh mướt của những tán cây bàng vuông, phong ba, dừa… mà còn rực rỡ sắc thắm của các loại hoa, như hoa lan, hoa giấy, hoa sứ… Giữa muôn trùng biển khơi, từ đảo nổi đến các đảo chìm, nơi đâu cũng hiện hữu màu xanh tươi tốt của cây cối xen lẫn những công trình mái ngói đỏ tươi.

Binh nhất Mai Công Khánh, Chiến sĩ, đảo Trường Sa tâm sự: “Chăm sóc cây xanh ở đây tỉ mỉ và tốn công nhiều hơn trong đất liền rất nhiều. Chúng tôi luôn coi cây xanh như người bạn thân sau những giờ huấn luyện trên thao trường. Chăm sóc, cắt tỉa cây xanh giúp chúng tôi thư giãn và cảm thấy gần gũi với cuộc sống quê nhà, từ đó thêm gắn bó với biển, với đảo hơn”.

Tết trồng cây năm 2021, cán bộ, chiến sĩ Trường Sa đã trồng và chăm sóc được gần 3.000 cây xanh, trong đó trồng mới hơn 600 cây ăn quả và cây bóng mát, chăm sóc, cắt tỉa hơn 2.000 cây xanh các loại.

Đánh giá về mô hình “Vì Trường Sa xanh” Trung tá Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Chính ủy Lữ đoàn 146 khẳng định: Mô hình “Vì Trường Sa xanh” của tuổi trẻ đã và đang đạt được những kết quả đáng khích lệ. Cây xanh ở Trường Sa không những tạo cảnh quan đẹp, điều hòa khí hậu, ngọt hóa đất đai, tạo bóng mát mà còn làm tốt vai trò che chắn gió bão, góp phần trực tiếp vào phòng thủ chiến đấu của quân, dân trên đảo.